ဇင္းမယ္ ၏ ေရဆိုးျပဳ ျပင္ေရး တစ္ေစ႕တစ္ေစါင္း

"ပင္း" ျမစ္ ႏွင္႕ "မယ္ခ" တူးေျမာင္း (Ping River & Mae Kha Canal)
*****************************
ထိုင္းႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းရိွ ျမိဳ႕ေတာ္ ဇင္းမယ္ (Chiang Mai) ၏ ျမိဳ႕ျပအမိွဳက္မ်ားကို ေျခရာခံေဖာ္ျပခဲ႕ရာမွ ျမိဳ႕ျပလိုအပ္ခ်က္ တစ္ခုျဖစ္ေသာ ထြက္လာသည္႕ ေရဆိုးမ်ားကို မည္သို႕မည္ပုံ အေရးယူေဆာင္ရြက္ေနသည္ကို တစ္ေစ႕တစ္ေစါင္း ေဖာ္ျပလိုပါသည္။ ဇင္းမယ္ျမိဳ႕သည္ ေျမာက္မွေတာင္သို႕ ျဖတ္စီးေနသည္႕ "ပင္း" ျမစ္ (Ping River) ကို အလယ္တြင္ထားခါ ေတာင္-ေျမာက္ ရွည္ေမ်ာေမ်ာ တည္ရိွေနျပီး လာနာေခာတ္ ျမိဳ႕တည္စ (၁၂၉၆ ခုႏွစ္) ကပင္ ပင္းျမစ္ေရ၏ ေရလ်ွံမွဳကို ႏွစ္စဥ္ မိုးတြင္းလိုလို ခံစားေနရမွဳကို ကာကြယ္သည္႕အေနျဖင္႕ ျမိဳ႕၏ အေနာက္ဖက္အျခမ္းတြင္ ပင္းျမစ္ႏွင္႕ အျပိဳင္ မယ္ခ (Mae Kha Canal) တူးေျမာင္းကို တူးေဖာ္အသုံးျပဳခဲ႕ႀကရာ ျမိဳ႕ေတာ္၏ ေတာင္ဖက္နားတြင္ မယ္ခတူးေျမာင္းမွ ေရမ်ား ပင္းျမစ္အတြင္းသို႕ ျပန္စီးဝင္ပါသည္။

လူလုပ္ ေရတိမ္စိုက္ခင္းမ်ားျဖင္႕ အိမ္သုံးေရဆိုးမ်ားကို သဘာဝနည္းျဖင္႕ သန္႕စင္ေသာ နည္းစဥ္ ျဖစ္ပါသည္။ Photo credit to original post.

အိမ္တြင္းသုံးေရဆိုးမ်ား ႏွင္႕ လုပ္ငန္းသုံးေရဆိုးမ်ား
*******************************************
သူတို႕ဆီက အဆိုတစ္ခုက " ျမိဳ႕ေတာ္တစ္ခု၏ သန္႕ရွင္းမွဳဆိုသည္မွာ ျမိဳ႕အနီးတြင္ စီးဆင္းေနေသာ ျမစ္ ေခ်ာင္းမ်ား၏ သန္႕ရွင္းမွဳပင္ ျဖစ္ပါသတဲ႕"။ ေရွးယခင္ကႏွင္႕မတူ လူေနထူထပ္လာျခင္း ေရာင္းဝယ္ေဖာက္ကားလာႀကျခင္း တပိုင္တႏိုင္ လုပ္ငန္းငယ္မ်ားမွအစ စီးပြားျဖစ္ စားေသာက္ကုန္မ်ား (ေခါက္ဆြဲ ႀကာဆံ) စသည္တို႕ ထုတ္လုပ္လာႀကျခင္း နာမည္ႀကီးဇင္းမယ္အထည္မ်ား ယက္လုပ္ျခင္းႏွင္႕အတူ ေဆးဆိုးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ႀကျခင္း စသည္ျဖင္႕ အိမ္သုံးမီးဖိုေခ်ာင္ ေရခ်ိဳးခန္းေရမ်ားကအစ အဝတ္ေလ်ွာ္ေရ အားလုံးမွာ မသန္႕စင္ေတာ႕ေသာ ေရဆိုးမ်ား (Domestic Waste Water) ျဖစ္ျပီး ေစ်းမ်ား လုပ္ငန္းမ်ားမွ ေဆးေႀကာေရမ်ားကို လုပ္ငန္းသုံး စြန္႕ပစ္ေရဆိုးမ်ား (Commercial Waste Water) ဟု အႀကမ္းျဖင္း ေျပာ၍ ရပါသည္။

ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ ေရဆိုးျပဳ ျပင္မွဳ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕ (Waste Water Treatment Authority, TWWTA) ကို (၁၉၈၀) ခုႏွစ္တြင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ႕ျပီး တႏိုင္ငံလုံးရိွ ေရဆိုးျပဳ ျပင္စြန္႕ျပစ္မွဳမ်ားကို တည္ေဆာက္ေရးပါ အပါအဝင္ႀကီးႀကပ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ႕ပါသည္။ အဆိုပါ ဇင္းမယ္ျမိဳ႕ေတာ္ထြက္ ေရဆိုးမ်ားေႀကာင္႕ ပင္း ျမစ္အပါအဝင္ မယ္ခ တူးေျမာင္းရိွေရမ်ား ညစ္ညမ္းေနမွဳကို ေလ်ာ႕ခ်ေစရန္အတြက္ ျမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္က ေရဆိုးထုတ္ပိုက္လိုင္းမ်ား (Domestic Waste Water Lines ) ကို ျမိဳ႕ေတာ္၏ အညစ္အေႀကးပိုက္မ်ား (Combined Sewer Pipes) မ်ားႏွင္႕အတူ ေရဆိုးတြန္းစက္ (Pump Stations ) ကို အလိုအေလ်ာက္အမိွဳက္မ်ားကို ဆယ္ထုတ္သည္႕ စကာမ်ား (Automated Bar Screens) မ်ားအပါအဝင္ (၁၀ ခု) တည္ေဆာက္ထားျပီး ျမိဳ႕ေတာ္၏ ေတာင္ဖက္ဖ်ားတြင္ ေရဆိုးျပဳ ျပင္စက္ရုံႀကီး တည္ေဆာက္ခါ (၁၉၉၆ )ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လမွ စ၍ ေရဆိုးမ်ားကို ျပန္လည္သန္႕စင္ျပီးမွ ပင္းျမစ္အတြင္းသို႕ ျပန္လည္စြန္႕ထုတ္ေပးေနပါသည္ ။ တစ္ရက္လ်ွင္ ( ၅၅၀၀၀) ကုဗမီတာ ( 55,000 m3/day) သန္႕စင္ႏိုင္ေသာ စက္ရုံႀကီးျဖစ္ပါသည္။ အဓိကတာဝန္အျဖစ္ မယ္ခ တူးေျမာင္းေရကို မညစ္ညမ္းေစရန္ ျဖစ္ပါသည္။ ပိုက္လိုင္းမ်ားကိုလည္း ယခင္က စီမံခ်က္အတိုင္း ထပ္မံတိုးခ်ဲ႕ေနေႀကာင္း သိရပါသည္။

ဇင္းမာ္၏ ေရဆိုးသန္႕စင္စက္ရုံတြင္ သုံးစြဲသည္႕ သန္႕စင္စံနစ္မ်ားမွာ သက္ဆိုင္ရာဌာနမ်ားမွ ဒီဇိုင္းထုတ္ထားျပီး က်ေနာ္ (၁၉၉၉) ခုႏွစ္က ျမိဳ႕ေတာ္ဘန္ေကာက္နားက အညစ္အေႀကးသန္႕စင္စက္ရုံ စီမံကိန္း တစ္ခုအေႀကာင္းတြင္ ေဖာ္ျပထားခဲ႕ေသာ ေရဆိုးကန္မ်ားအတြင္းသို႕ ေလမွဳတ္သြင္းခါ ေမြွထားေသာ နည္းစဥ္ (Areated Lagoons) ထိုမွ ေပၚလစ္ရွင္း (Polishing Pond)ကန္ ႏွင္႕ ေနာက္ဆုံး ဓာတုေဆးသုံးျခင္း (Chemical Feeding) မ်ားပါဝင္သည္ဟု ဆိုပါသည္။

ရိုးရိုးဥယာဥ္ထက္သာတာက မိမိတို႕အိမ္ ေက်ာင္း ေဟာ္တယ္စသည္တို႕ထြက္တဲ႕ ေရဆိုးမ်ားကို ဒီလို သဘာဝေရတိမ္ စိုက္ခင္းေလးက သန္႕စင္ႏိုင္ပါတယ္။ ပုံတြင္ ေက်ာက္စရစ္ခဲေလးမ်ား ျမင္ေနရသည္႕အျခမ္းမွာ Constructed wetland ေလးျဖစ္ပါသည္။ Photo credit to original post.

Decentralized Wastewater Treatments မ်ား (သီးျခားေရဆိုးျပဳ ျပင္ေသာ နည္းစဥ္သုံး လုပ္ငန္းမ်ား)
******************************************
ျမိဳ႕ေတာ္သို႕ တိုးရစ္မ်ားအပါအဝင္ ခရီးသြားမ်ားလာသည္ႏွင္႕အမ်ွ သားငါး အစားအေသာက္မ်ား သံုးစြဲႏွဳန္းႏွင္႕အညီ တိုးခ်ဲ႕ေဆာင္ရြက္လာေသာ ေစ်းမ်ား ႏွင္႕ သားသတ္လုပ္ငန္း ေနရာမ်ားမွ ထြက္ေသာေရဆိုးမ်ားကိုမူ ျမိဳ႕ေတာ္၏ ေရဆိုးႏွင္႕မိလႅာသန္႕စင္စက္ရုံသို႕ မပို႕ေတာ႕ဘဲ ေစ်းဝင္းအတြင္း (Muang Mai Market) ႏွင္႕ သားသတ္စက္ရုံဝင္းအတြင္းတြင္ သက္ဆိုင္ရာ ေရဆိုးျပဳ ျပင္ျခင္းမ်ားကို ထည္႕သြင္းေစျပီးမွ ျပဳ ျပင္ျပီး ေရမ်ားကို ျပန္လည္သုံးစြဲျခင္း တူးေျမာင္း ႏွင္႕ ျမစ္စေသာ အမ်ားႏွင္႕ဆိုင္သည္႕ ေရမ်ားအတြင္းသို႕ စြန္႕ပစ္ျခင္းကို "သီးျခား ေရဆိုးျပဳ ျပင္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား" (Semi- or Decentralized Wastewater Treatment) ျဖင္႕ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ သားသတ္ရုံေရဆိုးျပဳ ျပင္စံနစ္ (Slaughterhouse Waste Water Treatment) အတြက္ တစ္ေန႕လ်ွင္ ေရဆိုး (၁၀၀) ကုဗမီတာ (100 m3/day) သီးျခားသန္႕စင္ႏိုင္သည္႕ စနစ္ျဖစ္ပါသည္။

Constructed wetland Park for wastewater treatment (လူလုပ္ေရတိမ္စိုက္ခင္းမ်ားျဖင္႕ ေရဆိုးမ်ားကို သန္႕စင္ျခင္း)
*********************************************
ျမိဳ႕ေတာ္စည္ပင္ႏွင္႕ ဇင္းမယ္တကၠသိုလ္တို႕ ပူးေပါင္း၍ ျမိဳ႕ေတာ္ႀကီး ႏွစ္ (၇၂၀ ) ေျမာက္ အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ (၂၀၁၆ ) ခုႏွစ္ ဧျပီလ က အတည္ျပဳ ပုံစံေရးဆြဲ ဒီဇိုင္းထုတ္ထားေသာ ျမိဳ႕ေတာ္ရိွ စည္ပင္ေနရာတြင္ တည္ေဆာက္မည္႕ မယ္ခ တူးေျမာင္းေရသန္႕စင္ေရးစီမံခ်က္၏ တစ္စိတ္တစ္ေဒသအျဖစ္ ေျမမ်က္ႏွာျပင္အလိုက္ ျမိဳ႕ေတာ္ရိွေရဆိုး (Domestic Wastewater) တခ်ိဳ႕ကို တည္ေဆာက္ထားမည္႕ ျမက္သို႕မဟုတ္ က်ဴပင္စသည္႕တို႕ကို စိုက္ပ်ိဳးထားေသာ ေရတိမ္ ဥယာဥ္မ်ားကို ျဖတ္သန္းစီးဆင္းေစျခင္းျဖင္႕ သန္႕စင္သြားေစသည္႕နည္း (Constructed Wetland Wastewater Treatment) ျဖင္႕ ေရဆိုးသန္႕စင္ႀကရန္ ေဆာင္ရြက္ေနႀကပါသည္။ တဆက္တည္းမွာပင္ မယ္ခ တူးေျမာင္းနေဘး တေလ်ွာက္တြင္ သစ္ပင္မ်ားျဖင္႕ အုပ္အုပ္ဆိုင္းဆိုင္းျဖစ္ေနမည္႕ အစိမ္းေရာင္ ေလ်ွာက္လမ္း (Green Corridor) ပါ ထည္႕သြင္းတည္ေဆာက္ျပီး သန္႕စင္ႀကည္လင္ေသာ မယ္ခ တူးေျမာင္းအတြင္းတြင္ အေပ်ာ္စီး ေလွမ်ားကို စီးလို႕ရေအာင္ လုပ္ထားမည္ဟု ဆိုပါသည္။အနိမ္႕အျမင္႕ေျမမ်က္ႏွာျပင္ရိွေသာ ေဟာ္တယ္မ်ား ေက်ာင္းမ်ား တကၠသိုလ္မ်ား စသည္တို႕တြင္ ကိုယ္ပိုင္ ဥယာဥ္လည္းရ လူအမ်ားလည္း အပန္းေျဖႏိုင္ျပီး မိမိတို႕ ေဟာ္တယ္ ေက်ာင္း တကၠသိုလ္ မွ ထြက္ရိွေသာ ေရဆိုးမ်ားကိုလည္း သဘာဝနည္းျဖင္႕ ေပါင္းစပ္ျပီး သန္႕စင္ေစေသာ နည္းျဖစ္ရာ ကမ႓ာတလြွားတြင္ ေခာတ္စားလာေနျပီး ဇင္းမယ္တြင္ တည္ေဆာက္မည္႕ လူလုပ္ေရတိမ္စိုက္ခင္းဥယာဥ္ (Constructed Wetland Park for waste water treatment) အေကာင္အထည္ေပၚလာပါက ဇင္းမယ္ ျမိဳ႕ေတာ္အတြက္ ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာတစ္ခု ျဖစ္လာမွာကို ဝမ္းေျမာက္ေနႀကေႀကာင္းပါ။ က်ေနာ္တို႕ဆီမွာလည္း လုပ္ေနႀကပီထင္ပါရဲ႕။

အခ်ဳပ္အားျဖင္႕
**************
က်ေနာ္တို႕ႏွင္႕ ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ကူးလူးဆက္ဆက္ဆံေနေသာ ျမိဳ႕ေတာ္ျဖစ္ရာ ယခုလက္ရိွအားျဖင္႕လည္း ဇင္းမယ္တကၠသိုလ္တြင္ တက္ေရာက္ေနသူမ်ား အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနႀကသူမ်ား ရိွႀကပါမည္။ ျမင္ေအာင္ႀကည္႕တတ္ႀကပါေစလို႕သာ တိုက္တြန္းရပါသည္။

Ref: သက္ဆိုင္ရာ အင္တာနက္ သတင္းမ်ား။

တင္ျမင္႕ (Mech75)
22/07/2019