ေျမေအာက္ေရႏွင့္ က်န္းမာေရး၊ (Groundwater & Health) အပိုင္း ၂

ေျမေအာက္ေရတြင္ေပ်ာ္၀င္ေနသည့္ဓါတ္ပစၥည္းမ်ား၏စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္က်န္းမာေရးသက္ေရာက္မူ႔မ်ား

(Dissolved Chemical Properties, Standard (WHO2011) and Health Impact & Remarks) (အသံုးျပဳသည့္ယူနွစ္ = မီလီဂရမ္ပါလီတာ (mg/l =milligrams/liter, or parts per million (ppm ); Nephelometric Turbidity Units (NTU))

(၁) အေရာင္၊အဆင္းအနံ႔အရသာႏွင့္ ေရေနာက္က်ိမူ႔႔ (Color, Odor/smell and Turbidity)။ ။ၾကည္လင္ေနရမည္၊ အနံအရသာကင္းရမည္၊ စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္(၅-၂၅) NTU(*) အတြင္းရိွေသာေရသည္ သန္႔ရွင္းေကာင္းမြန္ေသာေရျဖစ္၏။ အေရာင္အဆင္း၊အနံအရသာမရိွေပ။ ေပ်ာ္၀င္ေနသည့္ ဓါတ္ပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္သာ အေရာင္အဆင္း အနံအရသာရိွေနသည္။ ေရတြင္ အလြန္ေသးငယ္ေသာ အနယ္အႏွစ္မ်ား (မ်က္ေစ့ႏွင့္မျမင္ႏိုင္ေသာ) ေပ်ာ္၀င္ေနပါက ေရအေရာင္သည္ ေနာက္က်ိေနမည္။ က်န္းမာေရး အႏၵရာယ္ မျဖစ္ေစႏိုင္ပါ။ (ေျမေအာက္ေရကိုေလထဲသို႕ မွဳတ္ထုတ္ျပီး ျပန္က်လာေသာေရကို စပါးခြံမီးေသြးထဲ့သိ႔ုျဖတ္သန္းေစျခင္း (aeration & filtration)ျဖင့္ အေရာင္အဆင္းအနံအရသာ၊ ေရေနာက္က်ိမူ႔ကို ေပ်ာက္ေစသည္။ ပိုးသပ္ေဆး (ကလိုရင္းေဖ်ာ္ရည္)ထဲေပးျခင္းျဖစ္လည္း အနံသက္သာေစသည္။ (ေရသည္နိ႔ရည္ေဖ်ာ့ေရာင္၊ တိမ္ျဖဳေရာင္ျဖစ္ေနပါက ေသာက္သံုးရန္ သတ္မွတ္အဆင့္ထက္ ေက်ာ္လြန္ေနပါသည္။ မေသာက္သံုးသင့္ပါ။

(၂) ပီအိပ္(ခ်္)pH။ ။ေသာက္သင့္ေသာေျမေအာက္ေရ၏စံနွန္းသတ္ခ်က္၊ ပီအိမ္(ခ်္)သည္(၆.၅ - ၈.၅) အတြင္းျဖစ္၏။ ေရတြင္အက္စစ္(အခ်ဥ္ဓါတ္) (Acid) ၊အလ္ကာလီ (Alkali) မည္မ်ွပါသည္ကိုညြန္ျပေသာ အညြန္းကိန္းျဖစ္ပါ၏။ ေရ၏ဓါတ္ဂုဏ္သတၱိမ်ားကို ေျပာင္းလြဲေစႏွိင္သည္။ ပီအိပ္(ခ်္)(၇)သည္ၾကားေန(Neutral) အေခ်အေနျဖစ္ျပီး၊ (၇)ထက္ေက်ာ္ပါက အလ္ကာလီသတၱိမ်ားေသာေရ။ (၇)ေအာက္ေလ်ာ့ပါက အက္စစ္မ်ား သာေရဟုသတ္မွတ္ပါ၏။ ေရသန္႔စင္ရာတြင္ အဓိကအညြန္ကိန္းျဖစ္သည္။ မိမိတုိ႔အိမ္ရိွစက္ေရတြင္းမွ ေရကို ပီ အိပ္(ခ်္)စေကးတိုင္း စကၠဴ (pH paper) ျဖင့္ စစ္ေဆးႏိုင္သည္။ (ဘက္ထရီအိုးအက္စစ္ (Battery Acid) သည္ (pH) ပီအိပ္ခ်္သံုညျဖစ္ပါသည္။ သတၱဳတြင္းမ်ားမွ စြန္႔ျပစ္ေရဆိုးမ်ား၏ ပီအိပ္ခ်္သည္(၂)ေအာက္တြင္ ရွိပါသည္။

(၃) သံဓါတ္ Iron(Fe)။ ။စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္မွာ (၁.၀၀(၀.၃)) ပိပီအမ္(ppm)ျဖစ္သည္။ သက္မွတ္ခ်က္ထက္ပိုပါက ေနာက္က်ိ ေသာအေရာင္ျဖစ္ေစ၏။ အရသာတမ်ိဳးျဖစ္ေပၚေစသည္။ သံဓါတ္မ်ားေသာေရျဖင့္ ထမင္းခ်က္ရင္ ထမင္း၀ါသြား

ပါသည္။ ေသာက္မရပါ။ အိုးခြက္မ်ားညိဳညစ္ညစ္အေရာင္အဆင္းစြန္းထင္းေစ၏။ ေရတြင္သံဓါတ္ေပ်ာ္၀င္မွုဳ့မ်ားပါက ေရအေရာင္သည္အ၀ါေရာင္၊ လိေမၼာ္ေရာင္၊ သံေခ်းေရာင္၊ စသည္ျဖင့္ေတြ႔ရပါသည္။ အနံရွိျပီး အ၀တ္အထည္မ်ားကို စြန္းထင္းေစပါသည္။ ေရေႏြးခ်မ္းေသာက္မေကာင္းပါ။ ေျမေအာက္ေရကို ေလထဲသို႔မွဳတ္ထုတ္ျပီးျပန္က် လာေသာေရကို စပါးခြံမီးေသြးထဲ့သိ႔ု ျဖတ္သန္းေစျခင္း(aeration & filtration)ျဖင့္သံဓါတ္မ်ား ေပ်ာ္၀င္ေနျခင္းကို စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္အထိ က်ဆင္းေစပါသည္။

(၄) ဓါတ္ဆားေပ်ာ္၀င္မူ႔စုစုေပါင္း Total Dissolved Solid(TDS)။ ။စံႏွန္းသတ္မ်တ္ခ်က္မွာ(၁၀၀၀(၅၀၀)ျဖစ္သည္။ ေရတြင္ေပ်ာ္၀င္လ်က္ရိွေသာ ဓါတ္ဆားမ်ားပါ၀င္မူ႔စုစုေပါင္းကို စမ္းသပ္တိုင္းတာရရိွသည့္ ဓါတ္ပစၥည္း စုစုေပါင္း၏ပမာဏျဖစ္သည္။ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္ပိုပါက ေသာက္သံုးရာတြင္ အရသာမေကာင္း၊ ငံျပျပစီးထိုင္း ထိုင္းျဖစ္ေနပါမည္။ ေသာက္သံုးရန္မသင့္ပါသည္)။ ပင္လယ္ေရတြင္ ေပ်ာ္၀င္ေနေသာဓါတ္ဆား ေပ်ာ္၀င္မွဳ့ပမာဏမွာ (၁၅၀၀၀ - ၅၀၀၀၀) ပီပီအမ္ရိွျပီး၊ ေရတက္ေရက်ဆက္စပ္ေနသည့္ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား၌ ေပ်ာ္၀င္ေနေသာ ဆားဓါတ္ပမာဏမွာ (၁၅၀၀-၁၅၀၀၀) ပီပီအမ္ရိွ၏။ ေရခ်ိဳေရငံအစပ္၊ ေရတက္ေရက်ရိွသည့္ျမစ္ေခ်ာင္း(လွဳိင္ျမစ္၊ ပန္းလွိဳင္ျမစ္၊ ပဲခူးျမစ္စသည့္)မ်ားတြင္ ဆားဓါတ္ပါ၀င္မွဳ့မွာ (၈၀၀-၁၅၀၀)ပီပီအမ္ရိွသည္။ ဒီေရအတက္အက်ရိွ သည့္ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားႏွင့္ နီးပါကမိမိ၏စက္ေရတြင္းထဲသို႔ ေရငံတိုး၀င္မွဳ့ရိွမရိွကို ကနဦးေလ့လာသိရိွႏွိင္ပါသည္။ (ပင္လယ္ေရကို လူတို႔ေသာက္၍ မရသည့္မွာပင္လယ္ေရတြင္ ေပ်ာ္၀င္ေနေသာဆားဓါတ္ပမာဏသည္ လူ၏ေသြးထဲတြင္ရိွသည့္္ ဓါတ္ဆားပမာဏထက္ (၃) ဆေက်ာ္ ပိုမ်ားေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။)

(၅) ေရေစး(Total Hardness as CaCO₃)။ ။စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္သည္(၂၀၀)ျဖစ္၏။ ေရေစးေရ (Hard Water) ကို ယာယီေရေစးႏွင့္ အျမဲေရေစး(Temporary Hardness water and Permanent Hardness water)နွစ္မ်ိဳးေတြ႔ရသည္။ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္ပိုပါက အ၀တ္ေလွ်ာ္ကိုယ္တိုက္ ဆပ္ျပာအျမဳတ္ထြက္ရန္ ဆပ္

ျပာပိုသံုးရပါသည္။ ယာယီေရေစးသည္ ကယ္စီယံ(Ca) ႏွင့္မဂၢနီစီယံ (Mg) တို႔ သည္ကာဘြန္နိတ္ (CO₃) ၊ ဘိုင္ကာဘြန္နိတ္ (HCO₃^-) တို႔ေပါင္းစပ္သည့္ဓါတ္ေပါင္းမ်ား ေပ်ာ္၀င္ေနေသာေရ၊ ယာယီေရေစး(Temporary Hardness) ကိုေရဆူအမွတ္ေရာက္ေအာင္ အပူေပးျခင္းျဖင့္ေသာ္လည္ေကာင္း၊ ထံုးေဖ်ာ္ရည္(Calcium Hydroxide; Ca(OH)₂)ထဲ့၍ အနယ္ထိုင္ျခင္းျဖင့္ေသာ္လည္ေကာင္းျပဳျပင္ႏွိင္၏။ အျမဲေရေစး (Permanent Hardness)သည္ ကယ္စီယံ(Ca)ႏွင့္ မဂၢနီစီယံ(Mg)တို႔၊ ကလိုရုိက္(Cl^-)၊ ဆလ္ဖိတ္(SO₄^--)တို႔ႏွင့္ ေပါင္းစပ္ထား ေသာဓါတ္ေရာမ်ား၊ မ်ားျပားေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ အျမဲေရေစးကို ယာယီေရေစးကဲ့သို႔ေရသြက္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္၍မရပါ။ ပီအိပ္ခ်္တန္ဘိုး(၆)ေအာက္ရိွေနပါက ေရေစးသည္ေရပိုက္မ်ား၊ ခ်က္ျပဳပ္သည့္အိုးမ်ားကို ဂိ်ဳးတက္ေစပါသည္။ ေရေစးကိုမ်ားမ်ားေသာက္သံုးပါက၀မ္းခ်ဳပ္ေစႏိုင္ပါသည္။(ေသာက္သံုးေရအတြက္ေရေစး (Total hardness asCaCO₃) အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္မွာ (၇၅ - ၂၀၀) ျဖစ္ပါသည္။

(၆) ကလိုရိုဒ္(အငံဓါတ္/ဆားဓါတ္) Chloride(Cl^-)။ ။စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္မွာ (၂၅၀)ပီပီအမ္(ppm) ျဖစ္သည္။ အငံဓါတ္ပါ၀င္မူ႔ကို စစ္ေဆးျခင္းျဖစ္၏။ သတ္မွတ္စံညြန္းထက္မ်ားပါက ေရငံ၏။ က်န္းမာေရးအတြက္ ေရရွည္ေသာက္သံုးရန္မသင့္ပါ။ ကလိုရုိက္ကို ပင္လယ္ေရတြင္ သဘာ၀အေလ်ာက္ အမ်ားဆံုးေတြ႔ရေပသည္။ ေျမေအာက္သတၱဳတြင္းမ်ားတြင္ လည္းဓါတ္ေပါင္းအေနႏွင့္ ေတြ႔ရေပသည္။ ကလိုရုိက္သည္ စြန္႔ျပစ္ပစၥည္းမ်ား၊ ေရဆိုးထုတ္ေျမာင္းမ်ား၊ ေျမၾသဇာမ်ားေပ်ာ္၀င္ေန ေသာစိုက္ပ်ိဳးေရမ်ား၊ မွတဆင့္စီး၀င္ျခင္းျဖင့္လည္း ေျမေအာက္ေရတြင္ ေပ်ာ္၀င္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ေရတြင္ေပ်ာ္၀င္ေနေသာ ကလိုရုိက္ကိုေလ်ာ့က်ေအာင္ျပဳနည္းသည္ စရိတ္အလြန္ၾကီးပါသည္။ ေျမေအာက္ေရတြင္ ဆိုဒီယံကလိုရုိက္မ်ားစြာ ေပ်ာ္၀င္ေနပါက ေရပိုက္လိုင္းမ်ားဂိ်ဳးတက္ေစပါသည္။ က်န္မာေရးအရ နွလံုးႏွင့္ေက်ာက္ကပ္၊ကို ဆိုးက်ိဳးုျဖစ္ေစပါသည္။ ေျမေအာက္ေရထဲသို႔ေရငံ(၃%-၄%) တိုး၀င္လ်ွင္ ထိုေရသည္ ေသာက္သံုးရန္မသင့္ေပ။ လူသတၱ၀ါမ်ားအတြက္ ဆားဓါတ္ပါ၀င္ႏွန္းမွာ (၀.၂%)အထိသာ လက္ခံႏိုင္ပါသည္။

(၇) ဆိုဒီယံ၊ပိုတက္စီယံ (Na⁺+ K⁺)။ ။သတ္မွန္စံႏွန္း(၅၀၀)။ ေရတြင္ေပ်ာ္၀င္ေနေသာ ဓါတုပစၥည္းျဖစ္သည္။ ေသာက္သံုးေရႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရအတြက္ အဓိကစမ္းသပ္ရသည္။ ဆိုိဒီယံ(Na+)၊ ပိုတက္စီယံ(K⁺)ကိုေျမေအာက္ေရတြင္ ကလိုရုိက္၊ ကာဘြန္နိတ္တို႔ႏွင့္ ထိေတြ႔ျပီး ဓါတ္ေပါင္းအေနႏွင့္ ေတြရသည္။ အဆိုပါဓါတ္ပစၥည္းႏွစ္ခုစလံုးသည္ သဘာ၀အေလ်ာက္ ေျမေအာက္ေရတြင္ ေပ်ာ္၀င္လြယ္ျပီး၊ ယင္းတို႔ကို ေရခ်ိဳ၊ေရငံအစပ္ႏွင့္ နီးသည္ေနရာ ေဒသမ်ား၊ ပင္လယ္ ကမ္းစပ္ႏွင့္ နီးသည့္ေနရာေဒသမ်ားရိွ စက္ေရတြင္းမ်ားတြင္ ေတြ႔ရမ်ားသည္။ ေသာက္သံုး ေရတြင္ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္ပိုပါက ငံေသာအရသာကိုေပးသည္။

(၈) ကလ္စီယံ + မဂၢနီစီယံ (Ca⁺⁺ + Mg⁺⁺)။ ။စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္သည္ (၂၀၀ + ၁၅၀) ပီပီအမ္(ppm)ျဖစ္

သည္။ စံသမွတ္ခ်က္ထက္မ်ားပါက ထံုးဓါတ္ပါ၀င္မူ႔မ်ားသည္ကိုျပသည္။ (ကယ္စီယံႏွင့္ မဂၢနီစီယံသည္ ဓါတ္စဥ္္အေနႏွင့္ သီးသန္႔ရိွပါက အားျဖည့္ေပးေသာ သတၱဳဓါတ္စဥ္ျဖစ္ပါသည္)။ သဘာ၀အေလ်ာက္ ေျမေအာက္ေရခို ေအာင္းေနေသာေျမလြာ၊ ေက်ာက္လြာမ်ားတြင္ ဓါတ္ေပါင္းအေနႏွင့္ ေတြ႔ရသည္္။ အမ်ားအားျဖင့္ အနက္ေရာင္ ဓါတ္သတၱဳမ်ား ျဖင့္ဖြဲစည္းထားေသာ မီးသင့္ေက်ာက္မ်ားႏွင့္ ထုိေက်ာက္မွ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ေျမဆီလြာမ်ားတြင္ လည္းေတြ႔ရပါသည္၊ သစ္ပင္၀ါးပင္ႏွင့္ တိရိတၦန္မ်ားအတြက္ အေျခခံလိုအပ္သည့္ အားေဆးျဖစ္ပါသည္။ မဂၢနီစီယံသည္ ကယ္စီယံႏွင့္ တြဲဖက္ေပါင္းစပ္ျပီး ေရေစးအျဖစ္တည္ရိွျပီး၊ ေရေႏြးအိုးမ်ား အ၀တ္ေလ်ာ္စက္မ်ားကိုခ်ိဳးကပ္ေစပါသည္။

(၉) ဆလ္ဖိတ္ (ကန္႔) Sulphate(SO₄^--)။ ။စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္ (၂၅၀)ပီပီအမ္(ppm)။ ဆလ္ဖိတ္ကို သဘာ၀အေလ်ာက္ ေရခိုေအာင္းေနေသာေျမလြာ၊ ေက်ာက္လြာမ်ားတြင္ ဓါတ္ေပါင္းအျဖစ္ေတြ႔ရသည္။ ဆိုိဒီယံ၊ ကယ္စီယံ၊ မဂၢနီစီယံတို႔ႏွင့္ေပါင္းစပ္ေနေသာ ဓါတ္ေပါင္းသည္၊ သတ္မွတ္အဆင့္ ထက္ေက်ာ္ပါက ေရကိုခါးေစသည္၊ ေအာ့အံျခင္း၊ ဗိုက္နာဗိုက္ေအာင့္ျဖစ္ေစသည္။ ကန္႔နံကိုေပးသည္။ ခႏၵာကိုယ္မွ ေရဓါတ္ေလ်ာ့နဲေစပါသည္။ ပိုက္မ်ားကိုဂ်ိဳးတက္ေစသည္။ ေရပိုက္ (သံပိုက္ ေၾကးပိုက္၊ ဂ်ီအိုင္ပိုက္မ်ားကို တေျမ့ေျမ့ယိုယြင္း ပ်က္စီးေစပါမည္။ ေအာက္သိုးသိုး၊ပုပ္သိုးေသာအနံအရသာ၊ ၾကက္ဥဘဲဥပုပ္နံအရသာရပါက ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ဆာလ္ဖိုက္

(H₂S)၊ ေရေမွာ္၊ ေရညွိစသည္တို႔ႏွင့္ ဘက္တီရီးယားပိုးမြွားမ်ား ေရတြင္ေပ်ာ္၀င္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

(၁၀) နိက္ထရုိက္ + နိက္ထရုိပ္ (Nitrade(N0₃^- )+Nitrite)။ ။ စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္မွာ (၅၀ + ၃)ျဖစ္သည္။ စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္ထက္မ်ားပါက ခါးေသာအရသာကို ေပးျပီးကေလးငယ္မ်ားအတြက္ ေမာပန္းနြမ္းနယ္ျခင္း၊ အေရျပားျပာႏွမ္းျခင္း၊ (Blue baby)အဆိပ္အေတာက္ ျဖစ္ေစသည္။ အိမ္တြင္းေသာက္သံုးေရ အျဖစ္မသံုးသင့္ပါ။ေသြးတြင္ရိွ ေအာက္စီဂ်င္ပါ၀င္ႏႈန္းကို က်ဆင္းေစသည္။ မိလႅာစြန္ျပစ္ေရဆိုးမ်ား၊ ဓါတ္ေျမၾသဇာေပ်ာ္၀င္ေနေသာ စိုက္ပ်ီဳးေရမ်ား ေပ်ာ္၀င္ေနပါက စံသပ္မွတ္ခ်က္ထက္ ျမင့္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ လိုအပ္ေသာ ဇီ၀ေဗဒဆိုင္ရာ စမ္းသပ္မူ႔မ်ား (COD,BOD) ဆက္လက္ျပဳလုပ္ရန္ လိုအပ္မည္ ျဖစ္သည္။

(၁၁) ဖလူလိုရိုက္ Fluoride။ ။ စံႏွန္းမွာ(၁.၅၀)ပီပီအမ္ ျဖစ္သည္။ သြား၊ သြားဖံုးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာေရာဂါမ်ား ကိုျဖစ္ပြားေစပါသည္။ သတ္မွတ္ခ်က္အတြင္းရိွပါက သြားမ်ားကိုခိုင္မာေစသည္။ သြားမ်ာကို ျဖဴေဖြးေစပါသည္။ ဖလူလိုရုိက္ (Fluoride)ကို ဓါတ္ပစၥည္းတခုအေနႏွင့္ ေျမေအာက္ေရတြင္ ေျမသားေက်ာက္သားမ်ားတြင္ အေတ႔ြ ရမ်ားပါသည္။ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္မ်ားေသာ ေရကိုုႏွစ္ရည္လမ်ားေသာက္သံုးပါက သြားဖံုး၊ အရုိးအဆစ္မ်ား နာက်င္ေစပါမည္။

(၁၂) မဂၢနီ႔ဓါတ္(Magnese(Mn))။ ။စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္(၀.၀၅)။ မဂၢနီ႔ကို ေျမေအာက္ေရတြင္ သံဓါတ္ (Iron,Fe) ႏွင့္တြဲေတြ႔ရသည္။ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္ေက်ာ္လြန္ပါက သံဓါတ္ကဲ့သို႔ျပဳမူပါသည္။ ေရအိုးေရခြက္န ခမ္းမ်ားကို အစြန္းအထင္း ျဖစ္ေစသည္။ ေရစစ္ဇကာမ်ားပိုက္မ်ားကို ညီဳမဲေစျပီး မဂၢနီ႔အနယ္မ်ားက ေရ၀င္ဇကာကို ပိတ္ဆို႔ေစပါသည္။ သံဓါတ္ကဲ့သို႔ အနက္ေရာင္၊ ညိဳညစ္ညစ္အေရာင္အစြန္းအထင္း ျဖစ္ေစပါသည္။ ထမင္းခ်က္ ရင္လည္း ထမင္းအေရာင္မျဖဴေဖြးပါ။ ေရေႏြးခ်မ္းလည္း ေသာက္မေကာင္းပါ။ သံဓါတ္ႏွင့္ မဂၢနီ႔ေရာေနသည့္ေရ သည္သပ္မွတ္အဆင့္ထက္ ေက်ာ္လြန္ျခင္းရိွမရိွကို သိလိုပါက မိမိအိမ္ရိွစက္ေရတြင္းမွေရကုိ အနဲငယ္ရယူ၍ ျမန္မာလၻက္ေျခာက္၊ လၻက္ေရၾကမ္း ထည့္ထားေသာခြက္ထဲသို႔ အေတာ္အတင့္သြန္ထဲၾကည့္ပါ။ ထိုအခါေရေႏြးခ်မ္းေရသည္ ညိုမဲသြားပါက ထိုေရသည္ သတ္မွတ္အဆင့္ထက္(၂- ၃)ဆ၊ မကပိုမိုမ်ားျပားေနမည္။

(သံဓါတ္ႏွင့္မဂၢနီ႔မ်ားျပားေနပါကအာဆင္နစ္ကိုစမ္းသပ္သင့္ပါသည္။)

(၁၃) ခဲဓါတ္(Lead,Pb)။ ။သတ္မွတ္ခ်က္စံႏ်န္းမွာ (၀.၀၁ )သတ္မွတ္အဆင့္ထက္ အနဲငယ္မွ်ေက်ာ္လြန္ပါက ေသာက္သံုးသူကို အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစသည္။ ထိုင္းမွိဳင္းျခင္း၊ ၀မ္းဗိုက္နာျခင္း၊ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ ေသြးအားနဲျခင္း၊ ၾကြက္သားမ်ား တေျဖးေျခးတံုးဆိုင္းလာျခင္းႏွင့္ ေသဆံုးျခင္းမ်ားကိုျဖစ္ေစသည္။ အဆိပ္အေတာက္၊ ေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစေသာ သတၱဳပစၥည္းမ်ားျဖစ္ၾကျပီး ေရတြင္ အလြန္႔လြန္နဲပါးစြာ ေပ်ာ္၀င္ေနသျဖင့္္ (Trace Elements / Minerals and toxic Materials) ဟုေခၚပါသည္။ စိုက္ပ်ိဳးေရးသံုးဓါတ္ေျမၾသဇာမ်ား ေပ်ာ္၀င္ေနေသာစြန္႔ျပစ္ေရ၊ စက္ရုံအလုပ္ရုံကစြန္ျပစ္ေရမ်ားသည္ ေျမေအာက္ေရေအာင္းလွြာ(Shallow Groundwater) သို႔စီးဆင္းစိမ္႔၀င္သြားျခင္း တ႔ိုေၾကာင္႔ျဖစ္ပါသည္။

(၁၄) သြတ္ဓါတ္(Zinc(Zn))။ ။စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္မွာ (၀.၃၀) ျဖစ္သည္။ ဇင့္သည္က်မၼာေရးအရ လူႏွင့္ သတၱ၀ါတို႔၏ ဇီ၀ကမၼအတြက္ လိုအပ္ေသာသတၱဳဓါတ္စင္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ စက္မူ႔လုပ္ငန္းမ်ားက စြန္႔ျပစ္အဆိပ္ေရမ်ားေျမေအာက္ေရ (Shallow Groundwater) ထဲသို႔စီး၀င္ျပီး ဓါတ္ေပါင္းအျဖစ္ ေပ်ာ္၀င္ေနသည့္ ေရသည္ သတ္မွတ္စံႏွန္းထက္ မ်ားေနပါက လူ႔က်န္မာေရးကိုထိခိုက္ေစပါသည္။

(၁၅) ေၾကးနီဓါတ္(Copper(Cu))။ ။စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္သည္ (၂.၀)ပီပီအမ္ျဖစ္သည္။ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္မ်ားပါက အေရာင္အဆင္းစြန္းထင္းေစသည္။ ေကာ္ဖီလၻက္ရည္မ်ား အနံမေကာင္းပါ။ အသည္းကို ပ်က္စီးေစသည္။ အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစသည္။ ၀မ္းတြင္းကလီစာမ်ားကို ဒုကၡေပးႏွိင္သည္။ အဆိုပါဓါတ္သတၱဳမ်ားျဖစ္တည္မွဳ့မွာ စိုက္ပ်ိဳးေရးသံုးဓါတ္ေျမၾသဇာမ်ား ေပ်ာ္၀င္ေနေသာစြန္႔ျပစ္ေရ၊ စက္ရုံအလုပ္ရုံကစြန္ျပစ္ေရ၊ သတၱဳတြင္းမ်ားမွ တြက္ရိွေသာစြန္႔ျပစ္ေရမ်ားသည္အဓိကျဖစ္၏။

(၁၆) နီကလ္(Nickel)။ ။စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္မွာ (၀.၀၇)ျဖစ္သည္။ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္ပိုေသာေရကို ေသာက္သံုးမိပါကလူ၊ သတၱ၀ါကိုအဆိပ္အေတာက္ ျဖစ္ေစပါသည္။ အဆိုပါဓါတ္သတၱဳမ်ားျဖစ္တည္မွဳ့မွာ စိုက္ပ်ိဳးေရးသံုးဓါတ္ေျမၾသဇာမ်ား ေပ်ာ္၀င္ေနေသာစြန္႔ျပစ္ေရ၊ စက္ရုံအလုပ္ရုံကစြန္ျပစ္ေရ၊ သတၱဳတြင္းမ်ားမွတြက္ရိွေသာစြန္႔ပစ္ေရမ်ားသည္ ေျမေအာက္ေရေအာင္းလွြာသို ႔စီးဆင္းစိမ္႔၀င္သြားျခင္းျဖင့္ ေျမေအာက္ေရကို အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစသည္။

(၁၇) အာစင္နစ္ (Arsenic)။ ။စံႏွန္းသတ္မွတ္ခ်က္မွာ ၀.၀၃(၀.၀၁)) ပီပီအမ္ျဖစ္သည္။ သတ္မွတ္ခ်က္ထက္ ေက်ာ္လြန္ပါက အသားအရည္ကို ပ်က္စီးေစပါသည္။ ေသြးလည္ပတ္မူ႕စနစ္ကို မမွန္မကန္ျဖစ္ေစသည္။ အခ်ိန္ကာလၾကာျမင့္စြာ ေသာက္သံုးမိလာပါက အေရျပားႏွင့္ဆိုင္ေသာ၊ ေက်ာက္ကပ္၊ဆီးအိမ္၊ဆီးႏွင့္ပတ္သက္ေသာေရာဂါ၊ နွလံုးေသြးေၾကာႏွင့္ ဆိုင္ေသာေရာဂါ၊ ကင္ဆာေရာဂါမ်ားကို ျဖစ္လာေစႏိုင္ပါသည္။ အာစင္နစ္သည္ သဘာ၀အေလ်ာက္ သတၱဳဓါတ္စင္မ်ားေပ်ာ္၀င္ေနသည့္ ေျမလြာေက်ာက္လြာမ်ားကို တိုက္စားျပီး ေျမေအာက္ေရတြင္ ေပ်ာ္၀င္ေနႏွိင္သည္။ (ျမန္မာႏိုင္ငံျမစ္၀က်ြန္းေပၚေဒသတြင္ ထိုသို႔၊ေျမေအာက္ေရတြင္ ေပ်ာ္၀င္ေန သည္) သတၱဳတြင္းစြန္႔ျပစ္ေရဆိုးမ်ား ေျမေအာက္ေရထဲသို႔စိမ့္၀င္ျပီး ေပ်ာ္၀င္ႏိုင္သည္။ လ်ပ္စစ္ပစၥည္း၊ အီလက္ထေရာႏွစ္စက္ပစၥည္းစက္ရံုမ်ားကစြန္ျပစ္ေရဆိုးမ်ား ေျမေအာက္ေရထဲသို ႔စိမ့္၀င္ျပီး ေပ်ာ္၀င္္ႏိုင္သည္။ အဆိပ္အေတာက္၊ ေဘးအႏၱရာယ္ျဖစ္ေစေသာ သတၱဳပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။

ေျမေအာက္ေရကို ညစ္ညမ္းေစေသာအဓိက အေၾကာင္းအရင္းမ်ားမွာ ဇီ၀ေဗဒဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားမွ စြန္႔ျပစ္ေရမ်ား၊ လူတုိ႔စြန္႔ျပစ္သည့္ အညစ္အေၾကးမ်ားႏွင့္ စိုက္ပ်ိုးေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ စက္ရုံအလုပ္ရုံစြန္႔ျပစ္ပစၥည္း၊ သတၱဳတြင္းမွ စြန္႔ျပစ္ေရဆိုးမ်ား၊ ဓါတ္ဆီဆိုင္မ်ားရိွ ေျမေအာက္ဆီသိုေလွာင္ကန္မ်ားက စိမ့္ထြက္ေသာဆီမ်ား ေျမၾကီးအတြင္း စိမ့္၀င္ျပီး ေျမေအာက္ေရေအာင္းလြာတြင္ ေရႏွင့္ထိေတြ႔ျပီးေျမ ေအာက္ေရထုညစ္ညမ္းေစျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။ ေျမေအာက္ေရအရည္အေသြးကို ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္ေစသည္။

ေဆာင္ရြက္သင့္သည္မ်ား။ သတ္မွတ္ထားသည့္ ေနရာမ်ားတြင္ စက္ေရတြင္းတူးျပီး ေရအသံုးျပဳျခင္း။ စနစ္တက်အကာအရံမ်ားရိွေသာလက္တူးတြင္းမ်ား အသံုးျပဳျခင္းႏွင့္ စနစ္ၾကေသာစိတ္ခ်ရသည့္မိလႅာေရဆိုးထုတ္စနစ္ကို အသံုးျပဳျခင္း၊ ေရဆြဲအိမ္သာ/ေရေလာင္း အိမ္သာအသံုးျပဳျခင္း၊ ေက်းလက္ေဒသမ်ားတြင္ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းသည့္ အနံအသက္ကင္းေသာက်င္းအိမ္သာမ်ား အသံုးျပဳေစျခင္းတို႔ျဖစ္ပါသည္။

ဆက္လက္ေဖာ္ျပသြားပါမည္။

(Groundwater for all: Healthy use; No Race, No Religious)

Author: Myint thein